In een agressieve situatie van intimidatie, bedreiging of fysiek geweld denk je niet altijd direct aan de juridische gevolgen van jouw handelen. Het toepassen van geweld is strafbaar in Nederland. Er bestaat geen ‘recht’ op zelfverdediging. Je kan alleen een beroep op noodweer doen. In Nederland is zelfverdediging, noodweer vastgelegd onder artikel 41 van het Wetboek van Strafrecht. Vaak ontstaat de vraag tijdens Krav Maga Hybrid training: Wat mag ik doen?
Het vermijden van een situatie is altijd de eerste prioriteit! In de meeste gevallen mag je niet direct terugslaan na een (niet al te harde) klap. Dat klinkt vreemd, maar als je kan afweren, ontwijken, wegrennen, moet je dit doen. Kan je niet ontkomen door bijvoorbeeld obstakels of sta je met de rug tegen de muur, in paniek, dan pas is noodweer aan de orde: • De aanval moet acuut zijn, of dreigt te beginnen. • Vluchten is niet mogelijk, je bent ingesloten, in paniek. De wijze en intensiteit van reageren moet in verhouding staan.
Het is geen zelfverdediging en dus strafbaar als je de confrontatie zelf opzoekt (door eigen schuld) of de ander provoceert en hierdoor een aanval uitlokt. Als de acute dreiging of aanval is afgelopen wordt een reactie daarna als tegenaanval en dus ook als strafbaar gezien. Je mag jezelf, anderen en je bezittingen verdedigen als je slachtoffer dreigt te worden van een misdrijf. Met zelfverdediging kan het zijn dat je iets doet dat strafbaar is. Je kan dan een beroep doen op ‘noodweer’. Het noodweer moet in verhouding staan (proportionaliteit) tot de mate van agressie of dreiging en dat je ook niets anders had kunnen doen (subsidiariteit).
Niet strafbaar is hij die een feit begaat, geboden door de noodzakelijke verdediging van eigen of eens anders lijf, eerbaarheid of goed tegen ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding. In omstandigheden van hevige stress en emotie reageer je in een impuls. Het is moeilijk om rationeel te blijven handelen wanneer je bedreigd wordt. Het is mogelijk dat je de grenzen van noodzakelijke verdediging overschrijdt in je noodweer. Niet strafbaar is de overschrijding van de grenzen van noodzakelijke verdediging, indien zij het onmiddellijk gevolg is geweest van een hevige gemoedsbeweging, door de aanranding veroorzaakt. Je moet hierbij denken aan harder terug slaan dan nodig is om de aanval af te weren. Je gebruikt een wapen als met minder of zonder had volstaan. Of je blijft langer terugvechten dan strikt noodzakelijk is (tegenaanval). Een beroep doen op noodweerexces kan alleen als er sprake is van noodweer.
Het is bij voorkeur verstandig om je verhaal eerst met een advocaat te bespreken voordat je een verklaring aflegt.